یاریزانە ئەزمووندارەکە ده‌گه‌ڕێته‌وه؛ ترامپ جۆیل ڕایبۆرن ده‌نێرێته ڕۆژهه‌ڵاتى نزیك
٢٣ تشرینی یەکەم ٢٠٢٥ - ٦:٤٦ پاش نیوەڕۆ
په‌نجه‌ره
لە گۆڕەپانی پڕ لە ئاڵۆزییەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، ناوی جۆیل ڕایبۆرن، دیپلۆماتکاری بە ئەزموون و ئەفسەری خانەنشینکراوی سوپای ئەمریکا، جارێکی تر دێتەوە پێشەوە. بە دەنگی کۆمیتەی پەیوەندییەکانی دەرەوەی ئەنجومەنی پیرانی ئەمریکا، بۆ پۆستی یاریدەدەری وەزیری دەرەوە بۆ کاروباری ڕۆژهەڵاتی نزیک، ڕایبۆرن هەنگاوێکی نوێ دەنێتە ناو دڵی داڕشتنی سیاسەتی دەرەوەی ئەمریکا. ئه‌و بۆ له‌مه‌ودوا و به فه‌رمیی، سه‌رپه‌رشتی دۆسیه‌ى وڵاتانى وه‌كو توركیا، سوریا، لوبنان و ئه‌رده‌ن و عێراق ده‌كات.
لە مەیدانی جەنگەوە بۆ ڕاڕه‌وه‌كانى دیپلۆماسیەت
پێش ئەوەی قۆناغی نوێی لە وەزارەتی دەرەوە دەستپێبکات، ڕایبۆرن وەک سیمایەکی ئاشنا لە دیپلۆماسییەتی ئەمریکیدا کاری کردووە. دەرچووی ئەکادیمیای سەربازی ویست پۆینت و ئەفسەرێکی دێرینی سوپای ئەمریکایە. ئەمەش پێگەیەکی ناوازەی پێبەخشیوە کە تێگەیشتنێکی قووڵی لە واقیعی سەربازی و جیۆپۆلەتیکی ناوچەکە هەیە.
ئه‌و تەنیا سەربازێک نەبووە، بەڵکو مێژوونووسێکی لێهاتوویشە، كتێبه‌كانى لەسەر شەڕی عێراق و لێکەوتەکانی، تیشک دەخاتە سەر تێگەیشتنە قووڵەکەی لە پێکهاتەی کۆمەڵگەی عێراق و مێژووە ئاڵۆزەکەی.
ئەزموونی ڕایبۆرن لە کۆشکی سپی وەک بەڕێوەبەری باڵا بۆ ئێران، عێراق، سوریا و لوبنان لە ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوەیی، پاشان وەک جێگری یاریدەدەری وەزیری دەرەوە بۆ کاروباری وڵاتانی شام و نوێنەری تایبەتی بۆ سوریا له‌سه‌رده‌مى كابینه‌ى یه‌كه‌مى ترامپ، وایلێکردووە ببێتە یەکێک لە شارەزاترین کەسایەتییەکانی ئەمریکا لەسەر دۆسیەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست.
لەم پۆستانەدا، ڕووبەڕووی ئاڵنگارییە گەورەکان بووەتەوە، لە شەڕی دژ بە داعشەوە تا هەوڵەکانی سەقامگیرکردنی سوریا و مامەڵەکردن لەگەڵ قەیرانی پڕ لە گرژییەکانی ناوچەکە.
پرسی کورد لە دیدی ڕایبۆرنەوە
ڕایبۆرن بە شێوەیەکی تایبەت، دیدێکی بەرچاوی لەسەر پرسی کورد هەیە، بەتایبەت کوردی سوریا و هەرێمی کوردستان. لێدوان و هەڵوێستەکانی ناوبراو لە چەندین بۆنەدا ئاماژەی بەم بایەخپێدانە کردووە:
چارەسەری ئاشتییانە و سەقامگیری: ڕایبۆرن بە بەردەوامی جەختی لەسەر پێویستی چارەسەرکردنی پرسی کورد بە شێوەیەکی ئاشتییانە کردووەتەوە. ئەو پێی وایە سەقامگیری لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا بەندە بە دۆزینەوەی میکانیزمێکی گونجاو بۆ یەکلاکردنەوەی ناکۆکییەکانی پەیوەست بە کورد.
کوردی سوریا و پشتیوانی ئەمریکا: لە سەردەمی پۆستەکانی پێشووی، ڕایبۆرن بە شێوەیەکی کردەیی هەوڵیداوە بۆ هێورکردنەوەی گرژییەکان لە نێوان تورکیا و کوردی سوریا. هەروەها جەختی لەسەر پەرەپێدانی ئابووریی ناوچەکانی ڕۆژهەڵاتی سوریا کردەوە وەک ڕێگایەک بۆ سەقامگیری درێژخایەن.
هەرێمی کوردستان و قەوارەی دەستووری: لەبارەی هەرێمی کوردستانەوە، ڕایبۆرن بە ڕاشکاوی پشتگیریی خۆی دەربڕیوە، بە تایبەت لە لێدوانەکانیدا لە کۆڕبەندی MEPS لە دهۆک. ئەو هەرێمی کوردستان بە "قەوارەیەکی دەستووری لەناو دەوڵەتی عێراقدا" دەزانێت و پێی وایە سەقامگیری عێراق بەندە بە چارەسەرکردنی کێشەکانی لەگەڵ هەرێمی کوردستان.
پەکەکە و کاریگەرییەکانی: ڕایبۆرن بە شێوەیەکی ڕاشکاوانە ئاماژەی بەوەداوە کە "کێشەکە پەکەکەیە" و داوای هەنگاو بەرەو ئاشتی لە نێوان پەکەکە و تورکیادا دەکات. ئەمەش ئاماژەیە بۆ دیدگای ئەمریکا کە هەوڵدەدات بۆ دۆزینەوەی چارەسەرێک بۆ ئەم پرسە.
پۆستە نوێیەکە و داهاتووی ڕۆژهەڵاتی نزیک
لەگەڵ وەرگرتنی پۆستە نوێیەکەی وەک یاریدەدەری وەزیری دەرەوە بۆ کاروباری ڕۆژهەڵاتی نزیک، جۆیل ڕایبۆرن ئێستا لە پێگەیەکی زۆر گرنگدایە بۆ داڕشتن و جێبەجێکردنی سیاسەتی ئەمریکا لە ناوچەیەکی پڕ لە ئاله‌نگاریی.
ئەزموونە سەربازی و دیپلۆماسییە قووڵەکەی، لەگەڵ دیدی تایبەتی بۆ پرسی کورد، وایلێدەکات ببێتە کاراکتەرێکی سەرەکی لە مامەڵەکردن لەگەڵ ململانێکان، هەوڵەکانی سەقامگیرکردن و پەرەپێدانی ئاشتیدا.
به‌گشتیش چاوەڕێ دەکرێت ڕایبۆرن بەردەوام بێت لە کاریگەری خستنە سەر بڕیارەکانی واشنتۆن، بەتایبەت لەبارەی کورد و ڕۆڵی ئەوان لە هاوکێشە ئاڵۆزەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا.